asaktiranabhiṣvaṅgaḥ putradāragṛhādiṣu nityaṃ ca samacittatvam iṣṭāniṣṭopapattiṣu Vereinfachte Transkription: ashaktir anabhisvangah putra-dara-grhadisu nityam ca sama-cittatvam istanistopapattisu iTrans: asak{}tiranabhishhvaN^gaH putradaaragR^ihaadishhu nitya.n cha samachittatvam ishhTaanishhTopapattishhu
मयि चानन्ययोगेन भक्तिरव्यभिचारिणी | विविक्तदेशसेवित्वमरतिर्जनसंसदि || १३ १० ||
mayi cānanyayogena bhaktiravyabhicāriṇī viviktadeśasevitvam aratirjanasaṃsadi Vereinfachte Transkription: mayi cananya-yogena bhaktir avyabhicarini vivikta-desa-sevitvam aratir jana-samsadi iTrans: mayi chaananyayogena bhak{}tiravyabhichaariNii vivik{}tadeshasevitvam aratirjanasa.nsadi
अध्यात्मज्ञाननित्यत्वं तत्त्वज्ञानार्थदर्शनम् | एतज्ज्ञानमिति प्रोक्तमज्ञानं यदतोऽन्यथा || १३ ११ ||
adhyātmajñānanityatvaṃ tattvajñānārthadarśanam etajjñānamiti proktam ajñānaṃ yadato ’nyathā Vereinfachte Transkription: adhyatma-jnana-nityatvam tattva-jnanartha-darshanam etaj jnanam iti proktam ajnanam yad ato ’nyatha iTrans: adhyaatmaGYaananityatva.n tattvaGYaanaarthadarshanam.h etajGYaanamiti prok{}tam aGYaanaM yadato.anyathaa
ज्ञेयं यत्तत्प्रवक्ष्यामि यज्ज्ञात्वाऽमृतमश्नुते | अनादिमत्परं ब्रह्म न सत्तन्नासदुच्यते || १३ १२ ||
jñeyaṃ yattatpravakṣyāmi yajjñātvā.amṛtamaśnute anādimatparaṃ brahma na sattannāsaducyate Vereinfachte Transkription: jneyam yat tat pravaksyami yaj jnatvamritam asnute anadi mat-param brahma na sat tan nasad ucyate iTrans: GYeyaM yattatpravakshyaami yajGYaatvaa.amR^itamashnute anaadimatparaM brahma na sattannaasaduchyate
सर्वतः पाणिपादं तत्सर्वतोऽक्षिशिरोमुखम् | सर्वतः श्रुतिमल्लोके सर्वमावृत्य तिष्ठति || १३ १३ ||
sarvataḥ pāṇipādaṃ tat sarvato ’kṣiśiromukham sarvataḥ śrutimalloke sarvamāvṛtya tiṣṭhati Vereinfachte Transkription: sarvatah pani-padam tat sarvato ’ksi-siro-mukham sarvatah shrutimal loke sarvam avrtya tishthati iTrans: sarvataH paaNipaadaM tat sarvato.akshishiromukham.h sarvataH shrutimal{}loke sarvamaavR^itya tishhThati
सर्वेन्द्रियगुणाभासं सर्वेन्द्रियविवर्जितम् | असक्तं सर्वभृच्चैव निर्गुणं गुणभोक्तृ च || १३ १४ ||
sarvendriyaguṇābhāsaṃ sarvendriyavivarjitam asaktaṃ sarvabhṛccaiva nirguṇaṃ guṇabhoktṛ ca Vereinfachte Transkription: sarvendriya-gunabhasam sarvendriya-vivarjitam asaktam sarva-bhrc caiva nirgunam guna-bhoktr ca iTrans: sarvendriyaguNaabhaasaM sarvendriyavivarjitam.h . asak{}ta.n sarvabhR^ich{}chaiva nirguNaM guNabhok{}tR^i cha
बहिरन्तश्च भूतानामचरं चरमेव च | सूक्ष्मत्वात्तदविज्ञेयं दूरस्थं चान्तिके च तत् || १३ १५ ||
bahirantaśca bhūtānām acaraṃ carameva ca sūkṣmatvāttadavijñeyaṃ dūrasthaṃ cāntike ca tat Vereinfachte Transkription: bahir antas ca bhutanam acaram caram eva ca suksmatvat tad avijneyam dura-stham cantike ca tat iTrans: bahirantashcha bhuutaanaam achara.n charameva cha suukshmatvaattadaviGYeyaM duurastha.n chaantike cha tat.h
अविभक्तं च भूतेषु विभक्तमिव च स्थितम् | भूतभर्तृ च तज्ज्ञेयं ग्रसिष्णु प्रभविष्णु च || १३ १६ ||
avibhaktaṃ ca bhūteṣu vibhaktamiva ca sthitam bhūtabhartṛ ca tajjñeyaṃ grasiṣṇu prabhaviṣṇu ca Vereinfachte Transkription: avibhaktam ca bhutesu vibhaktam iva ca sthitam bhuta-bhartr ca taj jneyam grasisnu prabhavishnu ca iTrans: avibhak{}ta.n cha bhuuteshhu vibhak{}tamiva cha sthitam.h bhuutabhartR^i cha tajGYeyaM grasishhNu prabhavishhNu cha
ज्योतिषामपि तज्ज्योतिस्तमसः परमुच्यते | ज्ञानं ज्ञेयं ज्ञानगम्यं हृदि सर्वस्य विष्ठितम् || १३ १७ ||
jyotiṣāmapi tajjyotis tamasaḥ paramucyate jñānaṃ jñeyaṃ jñānagamyaṃ hṛdi sarvasya viṣṭhitam Vereinfachte Transkription: jyotisam api taj jyotis tamasah param ucyate jnanam jneyam jnana-gamyam hridi sarvasya visthitam iTrans: jyotishhaamapi taj{}jyotis tamasaH paramuchyate GYaanaM GYeyaM GYaanagamya.n hR^idi sarvasya vishhThitam.h
इति क्षेत्रं तथा ज्ञानं ज्ञेयं चोक्तं समासतः | मद्भक्त एतद्विज्ञाय मद्भावायोपपद्यते || १३ १८ ||
iti kṣetraṃ tathā jñānaṃ jñeyaṃ coktaṃ samāsataḥ madbhakta etadvijñāya madbhāvāyopapadyate Vereinfachte Transkription: iti kshetram tatha jnanam jneyam coktam samasatah mad-bhakta etad vijnaya mad-bhavayopapadyate iTrans: iti kshetra.n tathaa GYaanaM GYeya.n chok{}ta.n sanaasataH madbhak{}ta etadviGYaaya madbhaavaayopapadyate
प्रकृतिं पुरुषं चैव विद्ध्यनादि उभावपि | विकारांश्च गुणांश्चैव विद्धि प्रकृतिसंभवान् || १३ १९ ||
prakṛtiṃ puruṣaṃ caiva viddhyanādi ubhāvapi vikārāṃśca guṇāṃścaiva viddhi prakṛtisaṃbhavān Vereinfachte Transkription: prakritim purusham caiva viddhy anadi ubhav api vikarams ca gunams caiva viddhi prakriti-sambhavan iTrans: prakR^itiM purushha.n chaiva vidyanaadi ubhaavapi vikaaraa.nshcha guNaa.nshchaiva viddhi prakR^itisaMbhavaan.h
कार्यकारणकर्तृत्वे हेतुः प्रकृतिरुच्यते | पुरुषः सुखदुःखानां भोक्तृत्वे हेतुरुच्यते || १३ २० ||
kāryakāraṇakartṛtve hetuḥ prakṛtirucyate puruṣaḥ sukhaduḥkhānāṃ bhoktṛtve heturucyate Vereinfachte Transkription: karya-karana-kartrtve hetuh prakritir ucyate purushah sukha-duhkhanam bhoktrtve hetur ucyate iTrans: kaaryakaaraNakartR^itve hetuH prakR^itiruchyate purushhaH sukhaduHkhaanaaM bhok{}tR^itve heturuchyate
पुरुषः प्रकृतिस्थो हि भुङ्क्ते प्रकृतिजान्गुणान् | कारणं गुणसङ्गोऽस्य सदसद्योनिजन्मसु || १३ २१ ||
puruṣaḥ prakṛtistho hi bhuṅkte prakṛtijānguṇān kāraṇaṃ guṇasaṅgo ’sya sadasadyonijanmasu Vereinfachte Transkription: purushah prakriti-stho hi bhunkte prakriti-jan gunan karanam guna-sango ’sya sad-asad-yoni-janmasu iTrans: purushhaH prakR^itistho hi bhuN^.hk{}te prakR^itijaanguNaan.h kaaraNaM guNasaN^go.asya sadasadyonijanmasu
उपद्रष्टानुमन्ता च भर्ता भोक्ता महेश्वरः | परमात्मेति चाप्युक्तो देहेऽस्मिन्पुरुषः परः || १३ २२ ||
upadraṣṭānumantā ca bhartā bhoktā maheśvaraḥ paramātmeti cāpyukto dehe ’sminpuruṣaḥ paraḥ Vereinfachte Transkription: upadrastanumanta ca bharta bhokta maheshvarah paramatmeti capy ukto dehe ’smin purushah parah iTrans: upadrashhTaanumantaa cha bhartaa bhok{}taa maheshvaraH paramaatmeti chaapyuk{}to dehe.asminpurushhaH paraH